گفت‌وگوی اختصاصی| از مضرات واکسن خارجی تا ترغیب مردم به واکسن داخلی

اشاره: در بین واکسن های تولید داخل، واکسن کوویران برکت تولید بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام نسبت به بقیه در مراحل جلوتری است به طوری که اولین واکسنی بود که سازمان غذا و دارو در ایران به آن مجوز مصرف اضطراری داد. پس از آن بود که رهبر معظم انقلاب نیز این واکسن را تزریق کردند که نشان دهند اهمیت تولید واکسن کرونا در داخل و اعتماد ایشان به دانشمندان محققان کشور است.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا با دکتر احمد کریمی مدیر پروژه واکسن فخرا گفتکویی انجام داده است که این گفتگو به شرح زیر است:

رسا- ظرفیت ها و ویژگی های واکسن ایرانی را بفرمایید.

آنچه برای ما ظرفیت محسوب می شود این است که در بحران هایی مثل کرونا که از این موارد در حال حاضر و شاید حتی در آینده در دنیا کم نخواهیم داشت بتوانیم ظرفیت دانشی، علمی، فناورانه و زیرساختی داشته باشیم که به موقع بتوانیم خودمان عمل کنیم که مثل همین کرونا ما با مشکل مواجه نشویم که زمانیکه واکسن می خواهیم به ما واکسن ندهند و الان چون دیدند ظرفیت شرکت های دانش بنیان به حدی رسیده است که می توانیم واکسن را تولید کنیم سیل واکسن را به سوی ما سرازیر کرده اند که همین دولت ها بودند که باتوجه به اینکه پول واکسن را هم پرداخت کرده بودیم به ما واکسن نمی دادند و چون دیدند داخل به ظرفیت تولید رسید حاضر شدند واکسن را برای ما صادر کنند، بنابراین ظرفیت تولید می تواند برای ما یک قابلیت دربرابر هرنوع تحدیدی از این دست باشد که ممکن است این تحدید مثل کرونا باشد یا هر تحدید دیگر که هنوز هم بر سر کرونا بحث داریم که عامدانه است یا طبیعی که در هرصورت یک قابلیتی در پلتفورم های مختلف ایجاد شده است به این معنا که ما در کشور شرکت هایی اعم از دولتی، خصوصی و دانش بنیان که تقریبا هر شش پلتفورم واکسن در دنیا که در این زمنیه کار شده است را اجرا کردیم که دوتا از پلتفورم ها تا فاز سه رسید و چهارتا پلتفروم دیگه هم در وضعیت خوبی به سر می برند خداروشکر و این وضعیت می تواند به آینده کشور کمک کنه به شرط اینکه با حجم واردات واکسنی که داریم حواسمان از تولید کننده ها پرت نشود و این به این معنی نیست که دولت واردات را انجام ندهد چراکه بالاخره باید ملت را از این وضعیت نجات داد و این اصل کلی را همه قبول دارند ولی باید حواسمان هم باشد که در شرایطی که کشورهای خارجی به ما بها نمی دادند این تولیدکننده ها بودند که دنبال تولید رفتند و سرمایه گذاری کردند و دولت هم حتما باید حواسش به این ها باشد تا این قابلیت ازبین نرود.

رساـ پس به این معنا نیست که هرچه واکسن آمده است به لطف دولت جدید است و دولت قبلی در آن نقشی نداشته است؟

نمی خواهم بگویم دولت جدید موثر است یا خیر اما حد فاصله دولت کنونی و دولت سابق یعنی در پانزده روز، نمی توان یک حجم عظیمی از اشل پنجاه میلیون واکسن را وارد کرد و اگر آمارهای وزارت بهداشت را ببینیم متوجه می‌شویم که بیشتر از پنجاه درصد از واردات واکسن درایران در یک ماه اخیر اتفاق افتاده است و قابل توجه است که واکسن به این گونه نیست که بتوان سریع خرید و سریع هم وارد کرد و باید به شرکت سازنده سفارش داده باشیم و در نوبت باشیم و اجازه واردات هم داشته باشیم تا اینکه بتوانیم وارد کنیم کما اینکه الان بخش عمده از واکسنی که در حال واردات به ایران است از سبد کواکس است و سبد کواکس آن است که ما فروردین گذشته پولش را پرداخت کردیم ولی الان به ما اجازه وارد کردن آن را داده اند و همین الان هم رئیس سازمان جهانی می گوید که دنیا در ساخت واکسن به پیشرفت های خوبی رسید ولی آپارتاید واکسن در دنیا وجود دارد چراکه خیلی از کشورهای فقیر تر از ما هستند که اصلا هیچ واکسنی دریافت نکردند و این به این معناست که که آنها خودشان کاراشان با واکسن تمام شده و الان دارن به ما میدهند مثلا ما سه میلیون دوز واکسنی که از ژاپن گرفتیم واکسنی بود که این ها از کواکس گرفته بودند و تو انبارهایشان ذخیره کرده بودند و تاریخش مصرفش نزدیک به انقضا بود که گفتن بدیم به کشور دیگه و به ایران دادن و این هم به این معنی نیست که نبایستی میگرفتیم و همینطور بیست و پنج هزار واکسنی که از صربستان گرفتیم هم همینگونه بود.

متاسفانه در فضای سیاسی کشور همه چیز با هم قاطی می شود به این بیان که اینگونه نبود که دولت سابق قصد واردات واکسن را نداشت بلکه واقعا تحریم ها اجازه واردات را نمی داد و بالاخره دیپلماسی دولت جدید هم زمانی شد که اجازه واردات پیدا کرده بودند که در هرصورت باید حواسمان به تولیدکننده داخلی باشد و حداقل باید به دولت جدید گفت برفرض که شما واکسن ها را وارد کردید و کار بسیار عالی است اما در رابطه با تولید داخلی چه برنامه ای دارید؟

رساـ خطرات واکسن خارجی را بفرمایید؟

ما هنوز هم معتقد هستیم که به تکنولوژی های خارجی خیلی نمی توان تکیه کرد و علتش این است ما نمی دانیم آنها در واکسن هایشان چه کار می کنند به طور مثال الان که خیلی بحث فایزر و مدرنا است و اگر جدا از بحث های سیاسی بخواهیم درنظر بگیریم ما هنوز از نظر علمی و فنی نتوانستیم خودمان را نسبت به آن قانع کنیم زیرا این یک تکنولوژی است که پیامدهایش هنوز ناشناخته است و به این دلیل ورود به این حوزه برای استفاده عام واقعا کار خطرناکی است کما اینکه مبدع این تکنولوزی در یک جلسه ای خودش اعلان کرد که قبل از آن روزی که این تکنولوزی را کشف کردم و به جامعه جهانی دادم این تکنولوژی را بلد بودم و می دانستم که می شود این استفاده را از آن کرد ولی چون یک تبعات منفی دارد که هنوز ما نتوانستیم این تبعات منفی را از نظر فناوری و تکنولوژی حل کنیم در سطح جامعه نیاورده ایم که به طورمثال ممکن است چند سال آینده با سونامی سرطان مواجه بشویم و واقعا پرداختن به این تکنولوژی به این استدلال که چون دنیا انجام می‌دهد پس ما هم انجام بدهیم کار معقولی نیست کما اینکه دنیا نسبت به آن از روی فنی و نه سیاسی حرف دارد و چیزی که فعلا بهش معتقد هستیم این است که پلتفورم کشته شده، بهترین پلتفورم در دنیا است و این همان است که ما طبق آن کار کردیم و علتش این است که این پلتفورم در دنیا صد سال است که کار شده و جوابش را داده است و تمام واکسن هایی که الان به بچه ها و بزرگسالان می زنند تمامشان پلتفورم های کشته شده است و هشتاد درصد واکسن های دنیا از این نوع پلتفورم است بنابراین وقتیکه وارد بحران می شویم باید از چیزی که امتحانش را پس داده است استفاده کنیم نه اینکه بخواهیم مورد جدید را مورد آزمون و خطا قرار بدهیم و به نظر ما بهتر بود از اول روی همین پلتفورم ها که همه کارش اثبات شده است کار کنیم و این به این معنا نیست که بر روی پلتفورم های بعدی کار نکنیم بلکه کار کنیم و مسلط هم بشویم و بعد از اینکه همه عواقبش را بررسی کردیم دنبالش برویم.

رساـ نظر شما در مورد لزوم توجه دولت به مجموعه های داخلی دانش بنیان چیست؟

الان وضعیت واکسن در دنیا به جایی رسیده است که کشورهای ثروتمند واکسینه شدند و بعد گفتن اضافی ها را به کشورهای دیگر بدهیم و به ایران دادند که در فروردین گذشته با وجود تحریم ها پول کواکس را که 256 میلیون دلار بود واریز کرده بودیم اما الان بعد از چند ماه واکسن را دادند که با همه این اوصاف باید حواسمان باشد که دنیا بسیار نامرد است و تولیدکننده‌هایمان را نابود نکنیم چون فردا اگر دوباره اتفاقی بیفتد دیگر آوردنشان سخت است و اگر از آنچه تولید شد، باقی مانده است را بخرید و حتی دور بیاندازید اما این تولید کننده را از بین نبرید که حضرت آقا هم در یکی از سخنانشان گفتند که وقتی دیدند ما واکسن تولید کردیم آنها هم اجازه صادرات واکسن به ایران را دادند و این یعنی حتی اگر از واکسن تولید داخل استفاده نمی کنیم باید بدانیم که به برکت واکسن داخل، اجازه واردات واکسن خارجی حاصل شده است و شاید بدون آن این واردات ممکن نبود.

رساـ نحو ترغیب مردم در رابطه با استفاده از واکسن داخلی به چه شکل است؟

اینکه در این شرایط تا همه مردم واسکن نزنند نمی توان شرایط را کنترل کرد کاملا حقیقت دارد اما اینکه یک قشری هستند که به واکسن ایرانی اعتماد ندارند باید نسبت به آنها اطلاع رسانی کرد که این واکسن حداقل در داخل تولید شده است و آن نگرانی هایی هم که دارید و به حق هم هست، ما سعی کردیم با تولیدی که در داخل داریم حل کنیم و باید با توجه به سابقه ای که این نوع واکسن ها در دنیا دارد مردم را آگاه کنیم و راه حل دیگه ای جز اطلاع رسانی و آگاهی بخشی وجود ندارد.

رساـ اگر نکته ای باقی مانده است بفرمایید.

به نظر بنده واکسن هایی مثل فایزر که تکنولوژی های MRNA  دارند ابتدا باید نسبت به آن از نظر فنی و نه سیاسی بحث جدی شود که آیا واقعا اجازه واردات داریم یا خیر و به نظرم باید یک بحث فنی در صدا سینما یا در خبرگزاری ها نسبت به آن داشته باشیم زیرا از نظر خود فناوری واکسن خیلی محل اشکال است.

رساـ آیا  درست است که میخواهند واکسن فایزر را وارد کنند؟

بله طبق اطلاعاتی که داریم واکسن فایزر در حال وارد شدن به کشور است و با واردات از کشور سوم حرف رهبر را توجیه می کنند.

رساـ ممنون از اینکه وقتتان را دراختیار ما قرار دادید.